Uçuş hareketleri uçağın hareket etmesini sağlayan birtakım mekanizmalarla sağlanmaktadır. Motorun ileri doğru itme hareketi sonucunda uçağın kanatları yukarı doğru olacak şekilde kaldırma kuvvetini uygulamaktadır. Aynı zamanda uçağın şekline göre uçakta geriye sürükleme kuvveti de oluşmaktadır. Eğer yukarı kaldırma kuvveti yer çekimi kuvvetinden fazla ise uçak havalanmaktadır. Uçağın genel olarak sahip olduğu bölümleri şunlardır: Motor, gövde, kanat, burun ve kuyruk. Uçağın temel kısmı gövde bölümüdür. Ana gövdede; motor, kokpit, kanatlar, yük kabini ve yolcu kabini gibi kısımlar yer almaktadır. Uçakta yer alan motor, uçaktaki itme kuvvetini oluşturmaktadır. Uçakta gövdeye bağlı olan kanatlar ise uçağı kaldırma ve uçağa manevra kazandırma kabiliyeti sunmaktadır. Uçaktaki motorlar, uçağın farklı bölümlerinde konumlandırılabilir.
Uçuş Hareketleri Nasıl Oluşur?
Uçuş hareketleri kanatların üzerinde yer alan kanatçıkların birbirine göre ters olarak hareket etmesi sonucunda uçağın hareketine yardımcı olmaktadır. Flap sistemleri kanatların üzerinde yer alarak kanatların kaldırma kuvvetine olumlu yönde etki etmektedir. Kuyruk bölümünün alt ya da üst kısmında yer alan kanatçıklar yatay stabilize adı ile anılmaktadır. Uçağın yükseğe tırmanmasına ya da gerekli olduğu durumlarda uçağın alçalmasına bu kanatçıklar yardımcı olmaktadır. Kuyruk bölümünde dikey bir şekilde bulunan kısımlara dikey stabilize ismi verilmektedir. Fletner sistemleri yüzeyin aynı şekilde tutulmasını sağlayarak pilota uçuş sırasında ek bir yük getirmeyi önlemektedir.
Uçuş Sırasında Pilotun Uçuşa Etkisi Nasıl Olur?
Kokpit içerisinde gaz kolunu kullanılarak motorun gücü kumanda edilebilmektedir. Pilot, lövye yardımı ile kanatçıkların kumandasını sağlamaktadır. Lövye sayesinde kanatçıklar sağa ve sola hareket ettirilerek uçak kontrol edilir. Lövye sola doğru hareket ettirildiğinde uçağın sol tarafındaki kanatçık yukarı olacak şekilde hareket sergilemektedir. Kanatçık sol yukarıya doğru hareket ettiğinde sol kanat üzerindeki sürtünme artmaktadır. Bu hareket sonucunda da yer çekiminin de etkisi ile kanat yeryüzüne doğru yatmaktadır. Aynı zamanda da sağ kanatçık aşağıya doğru düşmektedir. Sağ kanat üzerindeki kaldırma kuvveti hava fileleri sayesinde artmaktadır. Bu sayede sağ kanat gökyüzüne doğru yükselmektedir. Bu iki eş zamanlı hareket oldukça önemlidir. Bu hareket sayesinde uçak kendi ekseni üzerinde yatış durumuna geçmektedir. Bu hareket sonucunda uçağın dönüş manevrası gerçekleşmiş olacaktır. Uçuş hareketleri pek çok sistemin eş zamanlı olarak hareket etmesi sonucunda gerçekleşmektedir.
Bir savaş pilotunun anılarına tanık olmak için Özkan Dalgıç tarafından kaleme alınan ve Aba Yayınevi tarafından basılan Palaz’dan Pars’a-Bir Türk Savaş Pilotunun Anıları kitabına ulaşabilirsiniz.
