Nedir bu insan genomu? Genomik veriler ne işe yarıyor? Genetik materyalin laboratuvarda izole edilmesi, PCR ile çoğaltılabilmesi ve dizilenmesi genomik çalışmaların büyük hız kazanmasına yol açtı. Birçok canlının, buna insanlar da dahil; genomik yapısı incelenebilir hale geldi. Bu sayede önemli bir genomik veri havuzu oluşturuldu. 50’li yıllarda geliştirilen yüksek işlem kapasiteli bilgisayar sistemleri büyük verilerin analizini kolaylaştırdı. Bu sayede genom analizleri ve bilgisayar bilimleri eş zamanlı ilerleme gösterdi. Bu durum biyoinformatik alanının gelişim sürecini hızlandırdı.

İnsan Genom Projesi

DNA’nın yapısının açıklandığı günün 50. yıl dönümünde yani 2003 yılında “İnsan Genom Projesi” sonucu elde edilen veriler açıklandı. On yıllık bir süreç boyunca elde edilen genomik veriler önemli birtakım bilgileri ortaya koydu. Bunlar yaşam dilini anlamak için önemli sonuçlardı. İnsan Genom Projesi tam da bunu amaçlamıştı amacı tam da buydu. Karmaşık genomu uçtan uca dizilemek ve yaşamın sırlarını kavrayabilmek… Genom dizilemesi iki ay sürmüş, 10 milyon dolara mal olmuş ve sonucunda 3 milyar harflik bir genom dizi elde edilmişti. Şimdilerde ise yeni nesil dizileme teknolojisi sayesinde bu süre yaklaşık 1 saate maliyet ise 100 dolara kadar inebiliyor. Yeni nesil dizileme teknolojisi hızlı, güvenilir, uygun maliyetli ve geniş kapsamlı dizilemeye olanak veriyor. Biyobilgi artık daha fazla anlaşılabilir, karşılaştırılabilir ve yorumlanabilir durumda… Artık genomik veri kişisel olarak ortaya çıkarılabiliyor, analiz edilebiliyor, modellenebiliyor ve belirteçler üzerinden kişiye özgü önerilere temel oluşturabiliyor.

İnsan Genomu Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Peki; nedir bu insan genomu? İnsan yapısı canlı yapıları içinde en karmaşık olanı demek yanlış olmaz. İnsan yaşamının bilgisi ise genomunda saklıdır. Tıpkı diğer canlılar gibi insan genomu da genetik bilgilerin kodlandığı nükleotidlerden oluşur. İnsanda yaklaşık üç milyar baz çifti, 46 kromozomda paketlenmiş halde bulunur. Kromozomlar canlı hücresinin hücre çekirdeği denen en iç kısmında yer alır. Canlının tüm bilgisini içeren DNA’lar, baz çiftleri şeklinde, farklı kombinasyonlarda ve uzunluklarda bir araya gelerek genleri oluşturur ve bu genlerde proteinlerin kodlanmasını sağlarlar. Proteinler de canlılığın devamı için gerekli mekanizmaların çalışmasını sağlar. Genom bir canlının biyolojik bilgisinin tümünü içerir yani bir nevi yaşam kitabı olarak adlandırılabilir. Ve söz kousu biyolojik bilgi nesilden nesile aktarılır. Yani genom nesilden nesile aktarılan bir miras olarak da nitelendirilebilir.

İnsan genomu, genom dizilemesi, biyoteknoloji, biyoinovasyon, biyogirişimcilik gibi konularda daha detaylı bilgi edinmek için aba Yayın tarafından yayımlanan “Biyoteknoloji Çağına Hoşgeldiniz” adlı kitaba buradan ulaşabilirsiniz. Daha fazla içeriğe ulaşmak için aba Yayın web sitesini ziyaret edebilir, soru ve görüşleriniz için iletişime geçebilirsiniz.