Kışın kafanda beri ile dolaşırken bereni çıkardığın bir anını hatırla. Bereyi kafandan çıkardığın anda saçlarının tel tel havaya kalktığını görmüşsündür. Ayrıca herhangi bir halının üzerinde yürürken kapı tokmağına dokunduğunda elektrik çarptığına tanık olmuş da olabilirsin. İşte bunun nedeni tam da statik elektrik diyebiliriz… Biliyorsun evrendeki her şeyi atom oluşturuyor. Atomun yapısında proton, nötron ve elektron yer almakta… Proton, pozitif yüklü bir parçacık ve aynı zamanda atomun merkezinde yer alıyor. Elektron, protonun tam tersine negatif yüklü bir parçacık ve atomun merkezinin etrafında sürekli olarak dönüyor. Nötron ise atomun merkezinde protonla birlikte yer alıyor ancak nötron herhangi bir yüke sahip değil.
Statik Elektrik Neden Oluşur?
Herhangi bir madde üzerinde elektron ve proton yer almıyorsa bu durumda statik olan elektriğin oluşması için bir neden meydana gelmiş olacaktır. Eşit miktarda elektron ve proton bulunan bir maddede orantı bulunmaktadır. Bazı maddelerin birbirine sürtünmesi ile bir madde üzerinde yer alan elektronlar diğer maddenin üzerine geçebilir. Bu sayede madde, elektron kaybına uğradığı için pozitif yüklenmiş olur. Diğer madde de elektron yüklenerek negatif yüklü bir hale gelir. Ters olan yükler birbirine çekme davranışı sergiler. Aynı olan yükler ise birbirlerini itmeye meyillidir. Statik elektrik madde üzerinde yer alan yüklerin orantısız olması sonucunda ortaya çıkmaktadır.
Balon Deneyi Nasıl Yapılır?
Balon deneyi yaparak elektron ve protonların gözle görülmeyen eylemlerine tanık olabiliriz. Bu deney için içi hava dolu yani şişmiş iki balona ihtiyacın var. Bir balonu saçına yavaş sürtmelisin. Balonun saçına sürtünmesi sonucunda elektrik yüklendiğini biliyor musun? Bu eylemden sonra elektrik yüklü olan balonun yanını duvara yaslamalısın. Sonrasında diğer şişmiş balonla birinci balonu birbirine değdirmelisin. Plastik statik elektrik oluşumuna herkesi tanık etmek istiyorsan bu deneyi arkadaşlarına da anlatmalısın. Balonu saçına sürttüğünde balon negatif yüklü bir hale gelir. Duvara ya da yüksüz bir balona elektron yüklü bir balonu yaklaştırdığında iki balon ya da balon ve duvar birbirine yapışır. Statik yük dağıldığında ise yapışma durumu son bulur. Balon deneyimiz başarı ile sona erdi.
En iyi çocuk kitapları arasında yer alan ve Aba Yayıncılık tarafından Türkiye’de satışa sunulan ‘Oley! Kutlama Günlüğüm’ kitabına Google Play Store üzerinden ulaşabilirsiniz. Aba Yayın tarafından sunulan pek çok kitabı Aba Yayın resmi internet sitesinden takip edebilirsiniz.