Otizm tanısı koyulurken bazı gözlem ve sorgulamaya dayalı tekniklerin kullanılması durumu anlamada son derece önemli olmaktadır. Bu yöntemler aynı zamanda sağlıklı ve standart değerlendirmeler yapabilmek adına da işlevseldir. Bu yöntemler, nasıl soruların sorulması gerektiği ve sorgulamaların nasıl yapılması gerektiğine yöneliktir. Bu teknikler doğru bir tespit yapabilmek adına son derece faydalı olmaktadır.
Otizm Tanısı: ADIS-R
“Autism Diagnostic Interview-Revised” olarak anılan ADIS-R testi, otizme sahip olan ya da otizmli olduğu düşünülen çocukların ailelerine yönelik olarak yapılmaktadır. ADIS-R testinde, çocukların ailelerine birtakım sorular sorulmaktadır. Bu sorulara verilen cevaplara dayalı olarak da çıkarsamalar yapılmaktadır. Testin sonucunda elde edilen bilgiler son derece önemli olmaktadır.
ADOS 2 Testi
Otizm tanısı sırasında “Autism Diagnostic Observation Scale” olarak ifade edilen ADOS 2 de kullanılmaktadır. Deneysel durumların oluşturulması ile çocuktan bir şey işaret etmesi ya da bir şey sorması beklenmektedir. Ancak testin sonuçları her zaman beklendiği gibi olmamaktadır. Çünkü çocuklar test sırasında beklenen eylemleri sergilemeyebilirler. Hatta deney sırasında herhangi bir tepki vermeyen çocuklar da bulunmaktadır.
Diğer Testler
Diğer testler ve deneyler de otizmin tespitinde yararlanılanlar arasında bulunmaktadır. Bu testler kesin tanıyı koymak için yeterli olmasa da yardımcı konumdadırlar. Otizmin tespitinde deneyime sahip olan uzmanların klinik gözlemleri ve mevcut sonuçları değerlendirmesi önemli olmaktadır. Beyin etkinliği ile birlikte otizme ait olan davranışları aynı anda tespit edebilen teknikler, diğer tekniklere göre daha güvenilir olmaktadır. Ancak konu hakkında henüz daha deneme aşamasında çalışmalar bulunmaktadır. Otizmin tespitinde kullanılan diğer yöntemlerden bazıları şunlardır:
- Cars Testi (Childhood Autism Rating Scale),
- Wing Soru Çizelgesi (Lorna Wing),
- CHAT (Checklist for Autism in Toddlers),
- Child Behavior Checklist,
- Conners Parent and Teacher Questionnaires,
- Achenbach Child Teacher Behavior Checklist,
- Aberrant Behavior Checklist,
- Vineland Adaptive Behavior Scales.
Otizm Tanısı İçin Beyin Etkinliği Nasıl Tespit Edilebilir?
Henüz daha deneme aşamasında olan yöntemin gelişmesi sonucunda düşüncelerin ölçülmesi hedeflenmektedir. Çocukların düşünceleri ölçüldüğünde otizmin saptanması daha kolay olacaktır. Otizmli çocuklar, düşünme eylemi sırasında normal olan çocuklardan daha farklı beyin etkinlikleri göstermektedir. Durum böyle olunca otizm tanısı sırasında beyin etkinliklerini dikkate alan yöntemlerin nihayete erdirilmesi, tanının koyulması sırasında kolaylık sağlayacaktır.
Konu hakkında daha detaylı bilgi almak için Prof. Dr. Barış Korkmaz tarafından kaleme alınan ve Aba Yayınevi tarafından basılan Ah Şu Otizm kitabına ulaşabilirsiniz.
