Otizmde (OSB) erken tanı ve teşhisin ne kadar önemli olduğundan bahsetmiştik. OSB, beynin yapısını ve işleyişini etkileyen önemli bir durumdur. Otizm çeşitleri belirtilerin türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterebilmektedir. Bu durum farklı sinirsel rahatsızlıkların, Otizmden değişik isimlerle adlandırılmasına neden olmaktadır. Asperger Sendromu, Atipik Otizm, Rett Sendromu ve Çocukluk Disintegratif Bozukluğu bu türlerden bazılarını oluşturmaktadır. Hafif otizm belirtileri bazı durumlarda ortaya çıkabildiği gibi şiddetli belirtiler de bireylerde görülebilmektedir.
Otizm Çeşitleri Nelerdir? Otizm Neden Olur?
Yetişkinlerde otizm belirtileri ile çocuklardaki belirtilerin rahatsızlığın türüne göre değişiklik gösterebileceği bilinmelidir. OSB’nin neden kaynaklandığı sorusu da Otizmle ilgili merak edilenler arasında yer almaktadır. Otizmin kesin bir nedeni olmamakla birlikte büyük oranda genetik faktörlere dayandığı bilinmektedir. OSB için erken tanının son derece önemli olduğu söylenebilir. Çünkü erken tanı sayesinde rahatsızlığın olumsuzluklarını azaltmak mümkün olmaktadır. Rahatsızlığın olumsuz etkileri azaltıldığında da bireylerin Otizm durumu olmayan insanlar gibi hareket etmeleri sağlanabilir.
Bu rahatsızlığa sahip olan bireylerin dış görünüşlerinden durumu anlamak pek mümkün olmayabilir. Hatta Otizmin bireyde olup olmadığını anlamak için belirtilerin yoğun bir şekilde gözlemlenmesi ve sonuç olarak belirtilere dayanarak testlerin yapılması gerekmektedir. Otizm çeşitleri doğrultusunda bireylerdeki belirtilerde değişiklikler gözlemlenebilir. Bireyler Otizm durumuna sahip olduklarında bazı özel davranışlar sergilemektedir. Örneğin bu bireyler rutin hareketlerin dışına çıkmak istememektedir.
Otizm Çeşitleri Nelerdir? OSB ve İletişim
OSB beraberinde sosyal davranışlarda sorunlar getirebilmektedir. Bu nedenle Otizmli bireyler iletişim konusunda ciddi sıkıntılar yaşamaktadır. Bu bireyler dili rahat bir şekilde kullanmakta zorluk çekebilmektedir. Bu durumun sebebi OSB sahibi bireylerin zeki olmamaları değildir. Olay yalnızca beynin kurduğu bağlantılarla ilgili olmaktadır. Beyin bu durumda resmin tamamını algılamak yerine küçük parçaları anlama eğilimindedir.
Bazı durumlarda da beynin işleyiş hızı daha yavaş bir şekilde gerçekleşebilmektedir. Otizmli bireyler bazı durumlarda bilgi toplamada ve bir şeyleri öğrenmede zorluk çekebilmektedir. Otizm çeşitleri bireyde görülen belirtileri çok yakından ilgilendirmektedir. Tüm olumsuzluklara rağmen iletişim kurma becerileri doğru pratikler sayesinde bireylerde geliştirilebilmektedir.
İyi İletişim İçin Neler Yapılabilir?
İletişim için yardımcı bir grubun olması önemlidir. Ayrıca bir video kamera ve pratik için bolca zaman da gerekmektedir. Bu amaçla; iletişim için grup oluştururken bir yetişkinden yardım alabilirsiniz. Bu yetişkin anne, baba ya da yakın birisi olabilir. Otizmli bireyin yeteneklerini geliştirmede yardımcıya ihtiyaç bulunmaktadır. OSB sahibi bireyler bazı pratikleri yapmak için bir akrandan da yardım alabilir. Akranı; kardeşi, sınıf arkadaşı ya da kuzeni olabilir. Konuşma terapisti varsa o da bu sürece dahil edilebilir. Eğitim süresince performansların video kameraya çekilmesi gerekmektedir. Bunun için bir video kamera kullanılabileceği gibi aynı zamanda cep telefonu kamerası da kullanılabilir. Aile sohbetleri ve diğer pratik seanslar video şeklinde kaydedilerek bu seansları izlemek yararlı sonuçlar sağlayacaktır.
Yeni bir şeyler öğrenildiğinde bazen bunun sonu gelmeyebilir. Yani işe basit eylemlerle başlamak ve gelişimi sürekli hale getirebilmek önemlidir. Öncelikle göz temasına yönelik pratikler yapılabilir. Göz teması için yapılan çalışmalar gelişim için kayda değer sonuçlar sağlayabilir. Kalabalık bir ortamda çekilen videoya sonradan bakarak hatalı hareketlerin düzeltilmesi mümkün olabilir. Örneğin göz teması ihmal edilmişse bir sonraki pratikte buna özellikle dikkat edilebilir. Bu tür bir farkındalık durumu Otizmli bireylerin hızlı bir şekilde gelişimine katkı sağlayacaktır.
Ne Kadar Pratik Yapılmalı?
Öğrenilen her bir çalışma her gün toplam yarım saatlik süre içerisinde pratik yapılmalıdır. Otizm çeşitleri belki OSB sahibi bireylerin daha fazla pratik yapmalarını gerektirebilir. Bu nedenle; minimum yarım saatlik bir çalışma yapılabileceği gibi bu sürenin üst sınırı bulunmamaktadır. Bu durum kişiye ve ailesine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Sonuç olarak; her bir sorun için uzun süre çalışılması gerekmektedir. Yani ancak bir eylemi doğru bir şekilde öğrendikten sonra diğerine geçmek önemlidir. Aksi durumda çok yavaş bir gelişim gerçekleşebilir. En nihayetinde bu çalışmalar ciddiye alınarak uzun süre pratikler yapılmalıdır. Çünkü bunlar, ömür boyu ihtiyaç duyulan ve kullanılan eylemler oldukları için doğru öğrenilmeleri yararlı sonuçlar sağlar.
Otizm çeşitleri hakkında detaylı bilgi almak için Elizabeth Verdick ve Elizabeth Reeve tarafından yazılan Hayatta Kalma Rehberi: Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar (ve Anne Babaları) İçin kitabına Google Books üzerinden ulaşabilirsiniz. Diğer ilgi çekici kitaplara ulaşmak için aba Yayın resmi internet sitesine göz atabilirsiniz.
