Yüzyıllar boyunca insanlar için beslenme et ve sebzeden oluşmuştur. Bu beslenme türüne ‘Paleolitik Beslenme’ şekli denmektedir. Bunlara paralel olarak ilerleyen zamanlarda ketojenik diyet nedir sorusu sıklıkla gündeme gelmeye başlamıştır. Şehirleşmenin başlamasıyla ve tarımın daha modern hale dönüşmesiyle beraber insan vücuduna daha fazla nişasta yüklenmesi gerçekleşmiş oldu. Rafine şeker tüketiminin artmasıyla beraber insan metabolizmasına daha fazla sindirim görevi düşmeye başladı.

İnsan vücudu çok fazla karbonhidrat tüketimi yapamadığından semptomlar ortaya çıkmaya başladı. Ketojenik diyet yapanlar modern sağlıksız beslenmeden uzak ve obezite sorunu ile karşılaşmamaktadır. Ketojenik diyet nedir sorusuna verilebilecek en güzel cevap pratik, sağlıklı ve çözüm odaklı yöntem olması denilebilir. Ketojenik diyet güçlü, sağlıklı, yararlı, yüksek yağlı, orta proteinli ve düşük karbonhidratlı bir beslenme tarzı olarak doğmuştur. Bu diyet 1920’lerin başında epilepsi nöbetlerinde tedavi amaçlı olarak kullanılmaktaydı. Ancak geliştirilen anti-nöbet ilaçlar sayesinde bu diyet önemini yitirmeye başladı.

Öneminin git gide yok olmaya başladığı düşünülse de yaklaşık 70 yıl sonra ilaçlara alternatif olarak tekrardan gündeme gelmeye başladı. O yıllardan bu yıllara kadar bu diyet programı daha fazla popülerlik kazandı. Özellikle tedavi ettiği birçok hastalığın varlığı sebebiyle medyada büyük bir ses getirmeyi başardı. Ketojenik diyet basit tanımıyla şekerin olmadığı diyet olarak bilinmektedir. Ancak bu diyet özünde düşük karbonhidrat tüketimine dayanır.

Ketojenik Diyet Nedir?

Keto diyeti, rafine ve doğal şekerlerin hepsini kapsamı dışında tutmaktadır. Bu diyet karbonhidrat yasağının yanında proteinin dahil olduğu ve vücutta şekere dönüşebilen her türlü besini diyet dışında tutmakta ya da en aza indirgemeye çalışmaktadır. Bunlara bağlı olarak kompleks karbonhidratlar bile yasaklı yiyecekler arasında yer almaktadır. Bu besinler, tam tahıllı ürünler ve kök sebzeler olarak bilinmektedir. Ketojenik diyet nedir noktasında bu diyet için karbonhidratların uzun bir zincire bağlanmış glikoz molekülleri denilebilir.

Sindirim sistemi vücuda alınan glikozu parçalar ve vücutta şeker olarak kalır. Ketojenik diyet listesi haftalık olarak uygulamak isteyen insanlar kilo kaybı için ilk olarak kaloriyi azaltmaya çalışırlar. Çünkü alınan kalori miktarı verilen kalori miktarının altına inerse metabolizma hızlanır ve bu sayede kişi kilo kaybetmeye başlar. Ancak sadece kalori azaltışı yapılarak kilo vermek oldukça zor bir durumdur. Bunun nedeni; insan vücudunun daha karmaşık bir sisteme sahip olmasıdır. Daha az yemek yemeye paralel olarak daha çok yağ yakımı neredeyse imkansızdır.

Düşük kalorili ve yüksek karbonhidrat içeren bir diyet programı, vücutta bulunan dengeden git gide uzaklaşıldığını göstermektedir. Vücut yapılan bu diyet karşısında biyokimyasal nitelikte birçok sinyal gönderir ve enerji olarak depolanan vücudun denge yağ oranından uzaklaşılmış olur. Sonuç olarak kilo veremeyeceğiniz bir durum ile karşı karşıya kalmış olursunuz. Ketojenik diyet nedir konusu diğer diyet programlarının yetersiz kaldığı noktalarda devreye girmektedir.

Sınırlı kalorilere dayanan diyet programları genelde başarısızlıklarla sonuçlanır. Çünkü bu kısıtlayıcı diyetleri yapan kişiler kendilerini aç ve yoksun bırakılmış hissederler. Diyetten tatmin olmadıkları için diyeti bırakırlar ve tekrardan kilo almaya başlarlar. İlerleyen zamanlarda yeterli iradeye ve disipline sahip olmadıklarını anladıklarında kendilerini başarısız hissederler ve bir daha diyete başlayamazlar. Ancak gerçekte kilo vermenin disiplinle bir alakası olmadığı düşünülmektedir. Diyet algısı tamamen ne kadar yediğine değil, ne yemen gerektiğine odaklanmakla ilgilidir. Ketojenik diyette kaloriye ve yağ oranına bakılmamaktadır. Sadece vücut yağını kaybettirecek yeterli ve dengeli besinlerle beslenilmektedir.

Ketojenik Diyet Vücutta Nasıl Çalışır?

Ketojenik diyet nedir sorusu diyetin vücutta nasıl çalıştığı sorusuna da cevap aramaktadır. İnsan vücudu için başlıca iki kaynak bulunmaktadır. Bunlar; şeker ve yağdır. Vücut yağ yakmaya başladığında ketonlar üretilir ve bunlar vücutta yakıt hücresi olarak kullanılır. Ketojenik diyetin amacı; vücudun şeker yakmasını desteklemek değil de, yağı metabolizma etmesini sağlamaktır. Yağ yakıcı vücuda sahip olmak keto-uyumlu olmak anlamına gelir. Bu durum vücut tarafından tercih edilen metabolik bir durumdur. Bir kişinin bu seviyeye ulaşabilmesi için Ketojenik diyet listesi haftalık olarak değerlendirilir.  Ve genellikle 2 ila 4 hafta sürer.

Çoğu kişi glikozun vücut için tek yakıt kaynağı olduğu kanaatindedir. Buna bağlı olarak vücutta glikozun düşük olması kokusuyla karşı karşıya kalmakta ve diyet programlarından şekeri çıkarmaya yanaşmamaktadır. Oysa yağ, insan vücudu için her daim ideal enerji kaynağı olmuştur. Ketojenik diyet nedir sorusu insan vücudunda yağ hep vardı cevabına karşılık gelmektedir. Aslında vücut olarak minimum glikoza ihtiyaç duyulmaktadır. Gerekli olan glikozun çoğunu ise karaciğer gerek duyulduğu takdirde günlük olarak üretmektedir.

Karbonhidrat ve glikoz içeren yiyeceklerin ucuz olması da insanların ona yönelimini artırmaktadır. Bu besinlerin ucuz olması ve hemen ulaşılabilir olması, onlara güveneceğimiz anlamına gelmemelidir. Karbonhidrat alımına olan bağlılık ve bağımlılık devam ettiği müddetçe pek çok insan metabolik sorun yaşamaya devam edecektir. Bu da sağlık sisteminin alt üst olmasına neden olmaktadır.

Ketojenik Diyetin Sağlık İçin Yararları Nelerdir?

Ketojenik diyet nedir konusunda en önemli noktalardan biriside bu diyetin sağlıklı mı yoksa zararlı mı olduğudur.

• Beyin sağlığını korur ve enerjisini arttırır,
• Migreni ortadan kaldırır,
• Ruh halini iyileştirir ve depresyonu azaltır,
• Epilepsi, otizm ve Alzheimer’ı kontrol altına almada kullanılır,
• Koroner arter hastalığı riskini azaltır,
• Kronik ağrıları ortadan kaldırır,
• Mantar hastalığını ortadan kaldırır,
• Sivilce, egzama, sedef hastalığı, gül hastalığı ve kepeği ortadan kaldırır,
• Sinüs sorununu ve astımı ortadan kaldırır,
• Mide ekşimesini ortadan kaldırır,
• Kanser hücrelerini aç bırakır,
• Doğurganlığı artırır ve
• Hamileliğin sağlıklı bir şekilde geçmesini sağlar.

Şeker Yakıcı Olmak Ne Anlama Gelmektedir?

Keto-uyumlu olmanın ne anlama geldiğini anlamak için şeker yakıcı olmanın ne olduğunu bilmek gerekir. Bir şeker yakıcı enerji için depolanan yağa kolay kolay erişemez. Ketojenik diyet nedir sorusu şeker yakıcı olmayı da açıklamaktadır. Şeker yakıcılar yağı parçalayamazlar. Çoğu spor dergisi vücudun enerji için şeker yaktığına değinmektedir. Ancak bu durum kişiyi tam olarak şeker yakıcı olmaya itmektedir ve bu durumda oldukça endişe vericidir.

İnsan vücudu enerji ihtiyacının büyük bir kısmı için yağın oksidasyonuna bağlı olarak gelişim göstermektedir. Keto-uyumlu bir vücut, yemek yedikten 4 ya da 6 saat sonra ve açken bir grup yağ asidini vücutta serbest bırakır. Çünkü kasların bu yağları yakıt olarak kullanması sağlanır. Ancak glikoz ağırlıklı beslenme durumunda vücut bu şekeri yakmakta ve ani açlıklar hissetmektedir. Eğer bir yağ yakıcıysanız aldığınız yağı vücuda enerji olarak işleyemezsiniz. Ketojenik diyet zararları arasında belki yağ depolanması kabul edilebilir.

Şeker yakıcı olan vücutlarında çok fazla yağ depolamış olurlar. Ketojenik diyet nedir noktasında şeker yakıcı olan vücutlar önemli bir yere sahiptir. Çünkü şeker yakıcılar için enerji kısa ömürlü bir yakıt kaynağıdır. Karaciğerde enerji dönüşümü için sadece 50 ila 90 gram glikojen depolanmaktadır. Depolanan bu oran oldukça düşüktür. Ayrıca glikojen kaslarda da depolanabilir. Fakat bu süreç kişiden kişiye farklılık göstermektedir.

Vücutta depolanan glikojenin bir diğer önemli sorunu ise uykudayken harcanan şekerin yerine yenisinin eklenememesidir. Bu nedenle şeker yakıcı uyurken vücutta glikoz azalmakta hatta bitmektedir. Vücut daha fazla glikoz üretmek için protein parçalamaya başlayacaktır. Zamanla bu durum daha az yağa sahip kütleye neden olmaktadır.

Örnek Ketojenik Diyet Listesindeki Ekmek Nasıl Yapılır?

Ketojenik besinler insan sağlığına katkı sağlayan özellikleri nedeniyle son dönemde sıklıkla tercih edilmektedir. Ketojenik diyet yapanlar özel tariflerle hazırlanan besinleri tüketerek diyetlerini destekleyebilirler. Bu anlamda diyetin içeriğini merak edenler tarafından ketojenik diyet listesi örnek tarifler önem kazanmaktadır. Sağlıklı bir ketojenik ekmek tarifiyle birlikte sağlıklı ve yumuşak bir ekmek pişirmek mümkündür. Ekmeğin hazırlık süresi 10 dakika iken pişirme süresi de 45 dakikadır. Bu şekilde üretilen ekmek 14 dilim olarak hazırlanmaktadır. Her iki dilim de bir porsiyon olarak kabul edilmektedir.

Ekmeğin hazırlığı için gerekli olan malzemeler şunlardır:

• 6 yumurta akı,
• Çeyrek bardak miktarda kokusuz yumurta akı protein tozu,
• Yarım çay kaşığı soğan tozu ya da diğer baharat çeşitleri,
• 3 yumurta sarısı.

Öncelikle fırın 170 derece sıcaklığa getirilmelidir. Sonrasında 23×13 cm boyutundaki ekmek kalıbı yağlanmalıdır. Çırpma aparatlı bir karıştırıcı yardımıyla yumurta beyazları çok yoğun hale gelinceye kadar çırpılmalıdır. 10 dakika boyunca çırpma işlemine devam edilirse yumurta beyazları istenen kıvama gelecektir. Yumurta beyazlarının istenen kıvama gelip gelmediğini, bu aşamada test etmek mümkündür. Çırpıcı ters çevrildiğinde yumurta beyazı kendiliğinden düşerse yumurta beyazı istenen kıvama gelmemiş demektir. Bu durumda gerekli kıvamı elde etmek için çırpma işlemine devam edilmelidir. Sonrasında plastik bir ıspatula yardımıyla karışımın içerisine isteğe göre seçilen baharatlar yavaşça eklenmelidir.

Ketojenik Diyet Nedir? Ketojenik Ekmek Nasıl Pişirilir?

Ketojenik ekmek yapımında bir sonraki aşama, yumurta sarılarının ayrı bir kap içerisinde çırpılmasıdır. Çırpma işlemi tamamlandıktan sonra yumurta sarıları, yumurta akı ile karıştırılır. Ketojenik kahvaltı denildiğinde akla ilk gelen ketojenik ekmeğin hazırlık süreci, hazırlık aşamasında üretilen hamurun yağlı kalıba dökülmesiyle devam etmektedir. Karışım fırında 40 ya da 45 dakikalık bir süre içerisinde pişmeye bırakılmalıdır. Ekmek, pişme sürecinde altınsı bir kahverengine dönüşmelidir. Bu sayede ekmeğin pişmiş olduğu anlaşılabilir. Ekmek piştikten sonra, tamamen soğumaya bırakılmalıdır. Tamamen soğuma gerçekleşmeden ekmek kesilmemelidir.

Ketojenik diyet ile kilo verenler için sağlıklı bir ketojenik diyetin önemi oldukça fazladır. Daha önce diyetin ismini duymamış olanlar ketojenik diyet nedir sorusu kadar ketojenik ekmeğin ne kadar faydalı olduğunu da merak etmektedirler. Ketojenik ekmek, yapısı gereği Wonder ekmeğiyle kıyaslanan yumuşak bir dokuya sahiptir. Bu aşamada hazır yumurta akı kullanılması tavsiye edilmemektedir. Onun yerine, normal bir yumurtanın akı ile sarısı birbirinden ayrılarak kullanılmalıdır. Ketojenik ekmek, ketojenik diyet yemek tarifleri söz konusu olduğunda, diyeti yapanların vazgeçilmezleri arasında yer almaktadır.

Ketojenik diyet örnek liste içerisinde yer alan bu özel ekmek için birbirinden farkı tarifler bulunmaktadır. Bu tarifler arasında sarımsaklı ketojenik ekmek de ilgi çekenlerdendir. Tarifin hazırlanması sırasında fırın bu sefer 200 dereceye getirilmektedir. Aynı şekilde hazırlanan keto ekmek dilimine MCT yağı sürülmektedir. MCT yağı, sporcular tarafından kullanılan bir çeşit yağ asididir. Yağ sürme işleminden sonra sarımsağı da ekmeği üzerine yedirmek gerekmektedir. Son durumda karışım 3 ile 6 dakika daha fırında pişirilmelidir. Bu işlemden sonra ekmek, altınsı kahverengine dönüşecektir.

Ketojenik diyet nedir sorusuna daha kapsamlı cevaplar bulmak için Maria Emmerich tarafından yazılan 30 Günlük Ketojenik Arınma kitabına Google Books üzerinden ulaşabilirsiniz. Ayrıca ilgi çekici diğer yayınlara ulaşmak için de aba Yayın internet sitesini ziyaret edebilirsiniz. Güncel konularda hazırlanan içerikler için de Doç. Dr. Gamze Sart blog sayfasına bir göz atabilirsiniz.