Otizm (OSB) doğuştan gelen ya da sonraki dönemde gözlemlenebilen nörogelişimsel bir durumdur. Otizm spektrum bozukluğu beynin yapısına ve işleyişine etki edebilmektedir. Bu rahatsızlık durumu gözlemlenen bireylerin çevresi ile iletişimde sorunlar yaşayabildikleri görülmektedir. Rahatsızlık genellikle ilk 3 yaşındaki çocuklarda görülen bir durumdur. Bu durumdaki çocuklar için otizmin erken bir şekilde teşhis edilebilmesi önemlidir. OSB’nin teşhisi için günümüzde gelişmiş testler kullanılabilmektedir.
Bu testler sayesinde Otizm durumu anlaşılabilmekte ve gerekli olan gelişim süreçleri dışarıdan desteklenebilmektedir. Erken teşhis ile birlikte Otizm durumunun olumsuz etkileri rehabilite edilebilmektedir. OSB durumunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte Otizme etki eden çok sayıda unsur olduğu görülmektedir. Ayrıca OSB’ye etki eden en büyük etkenin genetik faktörler olduğu düşünülmektedir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Özellikleri Nelerdir?
Otizm kız çocuklara oranla erkek çocuklarda daha fazla görülmektedir. Otizm spektrum bozukluğu zeka geriliğinin yanı sıra bireylerin üstün zekalı bir yapıda olmalarına da neden olabilmektedir. Ancak zeka geriliğinin görülme oranı %70’lerde iken üstün zeka özelliği %10’larda rastlanmaktadır. Bireylerde Otizm ile birlikte; dikkat eksikliği, duygu durumu bozuklukları ve hiperaktivite bozuklukları da ortaya çıkabilmektedir.
Otizm için kesin bir belirtiden ziyade bazı belirtilen birlikte gözlemlenmesi gerekmektedir. Otizm belirtileri bireylerde; sosyal etkileşimde görülen sorunlar, iletişim problemleri, hayali oyunlarda başarısızlık gibi genel durumlarla görülmektedir. Ayrıca bunlarla ilgili olarak; Otizmli bireylerin göz temasından kaçınması, aşırı hareketli olmaları ya da tepkisiz davranmaları, konuşmalarda gecikmelerin yaşanması, konuşmalarında görülen tekdüzelik, ilgisiz nesnelerle ilgilenme ve onlara tepki gösterme gibi eylemler gözlemlenebilir.
Otizm Spektrum Bozukluğu İçin Tedavi Yöntemi Nedir?
Otizm için tam anlamıyla sorunun çözümüne yönelik bir tedavinin olduğu söylenemez. Ancak Otizmli bireylerde erken tanı durumu sağlanırsa rahatsızlığın olumsuz etkileri minimum seviyeye indirilebilmektedir. Tedavi olarak tüm süreçteki amaç; otizm spektrum bozukluğu sahibi olan bireylerin sosyal yeteneklerinin geliştirilmesi olarak açıklanabilir. Bu nedenle uygulanan terapiler sonucunda Otizmli bireylerin sosyal iletişim becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Otizm durumunda ilaç kullanımı da görülmektedir. Ancak ilaç kullanımı, Otizmin yanında görülen bazı rahatsızlıklar nedeniyle tercih edilmektedir.
Yetişkinlerde Otizm Görülmesi
Otizm rahatsızlığı için erken tanının ne kadar önemli olduğundan bahsetmiştik. Erken tanı sonucunda gelişimine erken dönemde başlanan bireyler kendi kendilerini, yaşamlarını idare edecek duruma gelebilmektedir. Bu bireylerden pek çoğu herhangi bir işte çalışabilecek düzeye de ulaşabilmektedir. Otizm tedavisi olarak erken tanı sonucunda uygulanan yöntemler çok faydalı sonuçlar sağlamaktadır. Ancak zeka geriliği olan bireylerin yaşamları boyunca yardıma muhtaç olabildikleri de görülmektedir. Üstün zekalı çocuklarda da pek çok beceriyi üstün düzeyde yapabilme durumlarına rastlanmaktadır. Ancak üstün zekaya sahip Otizmlilerde de sosyal beceriler sınırlı düzeyde olmaktadır.
Otizm Davranışları Nasıldır?
Otizm spektrum bozukluğu sahibi bireylerde otizm davranışları tekrar eden bir şekilde görülebilmektedir. Ayrıca Otizmli olan bireyler çevrelerinde meydana gelen değişikliklerden pek de mutlu olmayabilirler. Bunun dışında herhangi bir konuya aşırı ilgi duyabilirler ve bu durum onların saplantılı bir hale gelmelerine neden olabilmektedir. Otizmli bireyler rutin hareketleri sergilenmekten son derece mutlu olurlar. Kendi rutinlerinin dışına çıkmaktan ise hiç hoşlanmazlar.
Otizmli Çocuklarda Okul Başarısı Nasıldır?
Otizmli çocuklar için genel olan bir düşünce mevcuttur. Bu düşünce de okulun onlar için cidden zor olduğu yönündedir. Otizmli çocuklar okuldaki durumlara ve insanlara adapte olmak zorundadır. Okul, beraberinde günlük rutinlerin dışında yeni durumlar ortaya çıkarmaktadır. Yenilikleri sevmeyen Otizmli bireyler için okulun getirdiği farklılıklar rahatsız edici olmaktadır. Sınıfların ve genel olarak okulun kalabalık olması, korkutucu zil sesinin duyulması, hoparlörden gelen anonslar, dersten derse sınıf değiştirmek, el yazısı kullanmak, düzenli ders çalışmak, sürekli olarak ders dinlemek ve karmaşık duygularla baş etmek Otizmli bireyler için hiç de kolay değildir.
Otizmli bireylerde görülen özellikler Otizm çeşitleri ile değişiklik gösterse de Otizmli bireyler kalabalık ortamlardan pek hoşlanmazlar. Şüphesiz, okul oldukça zorlayabilmektedir. Okul dışında evden eğitim alanlar için bazen tek başına kalmak daha güzel olabilir. Kendi yavaş hızıyla ders çalışmak Otizmli bir birey için daha rahatlatıcı sayılabilir. Okul, her öğrenci için stresli bir ortam olabilmektedir. Çünkü insanların çoğunlukta olduğu ortamlar duyusal sistemler için stres oluşturabilmektedir.
Otizm spektrum bozukluğu hakkında detaylı bilgi almak için Elizabeth Verdick ve Elizabeth Reeve tarafından yazılan Hayatta Kalma Rehberi: Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar (ve Anne Babaları) İçin kitabına Google Books üzerinden ulaşabilirsiniz. Diğer ilgi çekici kitaplara ulaşmak için aba Yayın resmi internet sitesine göz atabilirsiniz. Güncel ve ilgi çekici videolara ulaşmak için Doç. Dr. Gamze Sart YouTube kanalına abone olabilirsiniz.
