Günlük yaşamlarını sürdürmede yaşadıkları zorlukların yanında engelli bireylerin cinsel hayatı da engellerle doludur. Cinsel hayatın türlü zorluklarıyla karşılaşan bu bireylerin en çok zorlandığı noktalardan biriside tolumun bunu görmezden gelmesidir. Toplum tarafından bu hususun göz ardı edilmesinin yanında eğitim programlarında da yer almaması oldukça olumsuz bir durumdur. Özellikle ülkemizdeki eğitim programlarında engellilere yönelik cinsel eğitim ve sağlığı dersleri yer almamaktadır.
Engelli bireylerin kendilerine cinsel partner bulmaları da bu durumu zorlayıcı durumlardan biridir. Cinsel partner bulunamadığı durumlarda cinsel deneyim yaşamaları da imkansız olmaktadır. Engelli bireylerin cinsel hayatı karşılaşılan her türlü olumsuzluk karşısında çoğu zaman engelli bireylerin tek başına mücadele etmesi ile sonuçlanmaktadır. Ancak cinselliğin olumlu ve olumsuz her türlü sonucuyla tek başlarına mücadele etmeleri çoğu zaman olanaksızdır.
Engelli olan ergen bireyler, engelli olmayan yaşıtlarına göre bu süreçten daha fazla etkilenmektedir. Özellikle engelli olan ergin cinsel dürtülerini baskılamak zorunda kalabilir. Tüm bu baskılamaların sonucunda engelli bireyin ruh sağlığı olumsuz anlamda etkilenmektedir. Fiziksel engeli olan bireylerin üreme ve cinsel yaşamlarının sağlıklı bir şekilde sürdürebilmeleri için bazı destekler almaları son derece önemlidir. Diğer bireyler gibi onlarda bu haklara sahip olduklarından, onlar için eğitim, sağlık ve sosyal destek hizmetleri verilmeli ve desteklenmelidir.
Engelli Bireylerin Cinsel Hayatı ve Ailelerin Yaşadıkları Zorluklar
Engelli bireylerin cinsel hayatı özel bir öneme sahip konulardandır. Özellikle zihinsel yetersizliği olan bireylerde cinsel isteğin dışarı vurumu aileleri de oldukça zor duruma sokmaktadır. Ergin olan gençlerin aileleri için bu durumun üstesinden gelmesi oldukça zordur. Bazı aileler engelli çocuklarının bu dürtüsünü görmezden gelirler. Bazı aileler ise bu dürtülerin bastırılması için gerekli gördükleri gayreti verirler.
Engelli bireylerin cinsel davranışları gerek ailelerini gerekse bakıcılarını toplum içerisinde zor duruma düşürmektedir. Ayrıca zihinsel engeli olan gençlerin veya çocukların aileleri tarafından yeterince korunmaması durumunda cinsel şiddete maruz kaldıkları da bilinen bir gerçektir. Bu süreçte yapılacak en doğru hamle ise, zihinsel engelliliğe sahip bireylerin ailelerinin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi olmalıdır.
Cinsel sağlığa yönelik hizmetleri sunulması daha yeni ortaya çıkmaya başlayan bir alandır. Engelli bireylerin cinsel hayatı için verilecek eğitimler başta akademisyenler, sağlıkçılar ve eğitimciler tarafından profesyonelce yürütülmeye başlanmıştır. Bu eğitimler içerisinde zihinsel yetersizliği olan bireylere cinsel isteklerini baskılayacak ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Ayrıca engelli bireylerin cinsel deneyim yaşamaları için vekil adı verilen partnerlik uygulaması da yapılmaktadır.
Uygulanacak olan bu yöntemler arasında seks işçilerinden de gerekli yardım ve destekler alınmaktadır. Yöntemler içerisinde ayrıca engelli bireylerin mastürbasyon yapmasına olanak verilmektedir. Ancak zihinsel engeli olan bireylerin verilen eğitim programlarından yararlanma olanağı yok denecek kadar azdır.
Zihinsel Yetersizlik Durumunda Yapılacak Yöntemler
Engelli bireylerin cinsel hayatı zihinsel engeli olan bireyler açısından farklılık göstermektedir. Zihinsel yetersizlik her engelli bireyde kendini farklı boyutlarda göstermektedir. Özellikle zihinsel engeli olan bireylerin cinsel isteklerini gidermek gerekir. Hafif olarak hastalığı yaşayan bireylerde cinsel istekleri baskılamak için başvurulması gereken en son çare ilaç yöntemi olmalıdır. Çünkü hemen hemen her ilacın yan etkileri mevcut olduğundan, bu etkilerin onları daha olumsuz etkileyeceği unutulmamalıdır.
Vekil partnerlik uygulaması her ne kadar en iyi yöntem olarak düşünülse de, cinsel isteklerin devam etmesi sonucunda aileler zor durumda kalmaktadır. Bir diğer yöntem olan mastürbasyonun yaptırılması konusu da oldukça hassas bir durumla karşı karşıya kalmaktadır. Çünkü engelli olan bireyle ilgilenenler genelde onun en yakını olan kişilerden oluşmaktadır. Bunlar anne, baba veya kardeşlerdir. Bu durum ise cinsellik ile ilgili toplumsal normlara oldukça aykırı bir durumdur.
Engelli bireylerin cinsel hayatı için aile dışından birilerinin ya da seks işçilerinin destek vermesi gündeme gelmektedir. Bu durumda da dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, zorlama, sömürü ya da şiddet olmadan desteğin sağlanması gerekmektedir. Engelli bireylerin cinsellikle alakalı deneyimleri konusunda destek olunmalıdır. Onların cinsel kimlik ve cinsel yönelimlerine saygılı olunmalıdır. Cinsel eğitim gereksinimlerinin yanında cinsel yolla bulaşabilecek hastalıklara karşı korunmaları da oldukça önemlidir.
Engelli bireylerin cinsel hayatı hakkında daha detaylı bilgi almak için Editör Ayşen Bulut öncülüğünde hazırlanan aba Yayın tarafından satışa sunulan Öğrenmen ve Öğretmen Adayları İçin Cinsel Sağlık Bilgileri Eğitimi kitabına Google Books’tan ulaşabilirsiniz. Benzer kitaplara erişmek için de aba Yayın resmi internet sitesini takip edebilirsiniz.
