İçinde bulunulan toplumda belirli cinsel değerler mevcuttur. Bu değerler toplumdan topluma göre değişebilmektedir. Her insanın belirli bir cinsel davranışta bulunduğunu, benzer koşullardaki insanların cinsel davranışlarının farklı olabileceğini ve bu davranışların iyi ya da kötü olarak değerlendirilebileceğini bilmekteyiz. Cinsel yaşam kavramı insanların cinsel kararları nasıl vermeleri gerektiğini açıklığa kavuşturmaktadır.

İnsanların bireysel cinsel davranışlarının iyi ya da kötü olmasını nasıl sağlayabileceği sorusu, cinsel konulardaki seçimlerin nasıl yapılması gerektiği, gündelik yaşam içerisinde oldukça önemlidir. Ayrıca konu hakkında verilen herhangi bir eğitim kapsamında da eğitimi veren kişilere yöneltilen sorular genellikle cinsel seçimlere yönelik olmaktadır. Cinsel konularda iyi ya da kötü olanın değerlendirilmesi ve değerlendirme sonucunda davranışlara yön verilmesi ahlaki seçim yapmanın konusuna girmektedir.

Cinsel Yaşam ve Cinsel Seçimler

Cinsel konularda cinsel yaşam ile ilgili seçimlerde bazı hususları göz önüne almaktayız. Ahlaki seçimler olgusal alandan itibaren başlamaktadır. Seçim yapılacak olan olgunun öncelikle iyi ya da kötü yönleri belirlenmektedir. Sonrasında ise; seçimin yararları ya da oluşturacağı zararları ortaya koyulmaktadır. Bu seçimin sonucunda bundan kimlerin etkilenecekleri, yapılacak olan seçimin adil olmayan sonuçlarının var olup olmadığı, bunun özgür irademizi ne şekilde etkileyeceği gibi sorular seçimlerimize yön vermektedir.

Yani aslında, seçim yapacağımız olgunun bizde oluşturduğu değerleri gözden geçirmeye başlarız. Bu değerlendirme süreci oldukça önemlidir. Çünkü bu sürecin sonunda, hangi değerleri seçmemiz gerektiği kanaatine ulaşmaktayız. Cinsel ilişki modelleri yine seçimler sonucunda belirebilen bir olgu haline gelebilmektedir. Yapılan seçimler hangi değerlerin korunması gerektiğini de ortaya koymaktadır. Bu sürecin sonunda yapılmış olan bir seçim, ahlaki bir kararla verilmiş olan seçimdir. Süreç boyunca aslında yaptığımız iş, olgu ve deneyimin bizde oluşturduğu değerler arasından en önem verdiğimizi desteklemekten ibaret olmaktadır.

Cinsel sağlık bilgileri eğitimi sürecinde, katılımcılarda oluşturulmak istenen değerler ahlaki seçimler yaparken gençlere yol göstermek ve bir yol haritası ortaya koymaktır. Bu kapsamda Sağlıklı cinsel hayat için yapılması gerekenler tabu olmaktan çıkarak gençlere yardımcı olmaktadır. Verilen eğitim ile oluşturulmak istenen yol haritası, olumlu cinsel davranışlarla ilgili değerlerdir. Sonuç olarak özetlersek; cinsel sağlık bilgileri eğitimi, gençlerin olumlu cinsel değerler edinmelerini hedeflemektedir.

Değerlerin Öğretilmesi

Hemen her insan içinde yaşadığı toplumdan ciddi düzeyde etkilenmektedir. Kültür ve dini inançlar da insanı etkileyen önemli unsurlardandır. İnsanın sahip olduğu değerler ekonomik ve politik çevreden de etkilenirler. Bireylere toplum tarafından sunulan eğitim yetersiz olduğunda değerlere körü körüne bağlanma durumu görülmektedir. Eğitim sonucunda yeni düşünceler ortaya çıkar ve bireyler mevcut değerleri sorgulamaya başlarlar.

Cinsel yaşam ile ilgili bilgiler için de durum aynı şekilde ilerlemektedir. Herhangi bir konudaki düşüncenin berraklaşması anına kadar eski ve yeni değerler arasında bir çelişkinin olması kaçınılmazdır. Bireylerin sahip oldukları değerlerin oluşmasında ailenin önemi büyüktür. Ancak ailenin yanı sıra değer oluşumunda kitle iletişim araçlarının da payı azımsanmamalıdır. Aile büyükleri de yetiştikleri ortamın etkisindedirler.

Bunlar genellikle otoriteye ve toplumsal değerlere bağlılıktan ve aileye karşı görev ile sorumlulukların öneminden bahsetmektedirler. Erkek ve kadınlar için toplumda hali hazırda bazı reçeteler vardır. Bu reçeteler erkek ve kadınların davranışlarını kalıp halinde ortaya koymaktadır. Onların nasıl davranmaları gerektiği, neler giyip neleri giyemeyecekleri ve nasıl düşünecekleri hazır kalıplara dayanmaktadır.

Büyükler, bu sabit düşünce kalıpları ile gençlerin düşünce yapılarına etkide bulunmaktadır. Cinsellik konusunda da gençlere eskiden gelen fikirlerle müdahale etmektedirler. Değer oluşturma sürecinde medyanın önemi göz ardı edilmemelidir. Medya, değer üretme aşamasında farklı imajlar ortaya koyabilir. Medyayı televizyon, radyo, sinema, müzik, kitaplar, gazeteler ve diğer araçlar olarak tanımlayabiliriz.

Değerlerin Medya Aracılığıyla İşlenmesi

Cinsel yaşam ile ilgili olan değerler farklı şekillerde oluşmaktadır. Aslında bu, her değer için böyledir. Medya, gençlerin daha özgür oldukları ve bireyin istediği gibi bir seçim yapabildiklerine yönelik imajlar oluşturmaktadır. Erkek ve kadınların nasıl bir düşünce yapısına sahip olacaklarını ve nasıl giyineceklerini de medya empoze etmektedir. Ülkemizde 1960’lı yıllardan sonra meydana gelen ekonomik dönüşüm, beraberinde birçok değişikliği de getirmiştir. Gerçekleşen değişim sonucunda toplumsal değerler de farklılaşmaya başlamıştır. Değer yargıları da bu değişimden ciddi anlamda payını almıştır.

Sanayileşme, beraberinde kentleşmeyi getirmiştir. Sanayileşmenin sonucunda hızlı bir şekilde gerçekleşen köyden kente göç, kırsal kesimin geleneklerini şehirlere taşımıştır. Değişmekte olan şehirli kültürü ile karşılaşan köy kültürü, birbiriyle çelişkili hale gelerek toplumun biçimlenmesinde etkili olmuştur. Bu duruma en iyi olan örnek Yeşilçam filmlerinde kendini göstermektedir.

Sinema hem toplumun değer yargılarını yansıtan hem de bu değer yargılarını biçimlendiren önemli bir alandır. Yeşilçam’ın 1960’lı yılların değer yargılarını yansıtan ve sonraki dönemin yargılarını şekillendiren bir yönü olduğu söylenebilir. Bu filmlerde değişim istenir gibi gösterilse de aslında geleneksel değerlerin pekiştirildiği de görülmektedir.

Cinsel bilgiler eğitimi, gençlere sağlıklı, mutlu ve doyurucu bir cinsel yaşam sağlayacak değerleri oluşturmada yardımcı olabilmektedir. İnsanlar yalnızca güdüleriyle yaşamamaktadırlar. İnsanların, doğru ve yanlışı değerlendirebilme, onları ayırt etme kapasiteleri bulunmaktadır.

Sağlıklı bir cinsel yaşam kuralsız ve başıboş değildir. Çünkü her cinsel davranışın kaçınılmaz sonuçları vardır. Bireyler olgun bir cinsel yaşantıya ve sonuçlarına bedensel ve duygusal açıdan hazır oldukları süreye kadar cinsel davranışların sorumluluklarını erteleyebilmelidir.

Cinsel Yaşam Özel Bir Anı Oluşturmaktadır

Cinsel arzular ve istekler insanın doğasından kaynaklıdır. Bu nedenle bu istekler tüm yaşam boyunca devam etmektedir. Cinsellik, genellikle iyi ve sağlıklı olmanın önemli sonuçlarındandır. Bu sebeple cinsellik, diğer yaşamsal gereksinimlerle uyum içinde ifade edilmelidir.

Birbirine cinsel duygulardan bahseden iki kişi, genellikle bundan karşılıklı olarak zevk duymaktadırlar. Hiç kimse hoşlanmadığı bir cinsel davranışı yaşamak ya da sürdürmek zorunda değildir. Karşılıklı olarak sevgi ve saygıya dayanan bir ilişkide cinsellik daha doyurucu bir özellikte olmaktadır.

Çiftler birbiriyle yaşadıkları eylemlerle cinselliklerini paylaşmaktadırlar. Bunun sonucunda çiftler birbirleriyle sevdikleri ya da sevmedikleri cinsel davranışlar hakkında konuşmalıdır. Bu durum çiftlerin cinsel yaşam için daha sağlıklı bir süreci yaşamalarına yardımcı olacaktır.

Toplumların evlilik öncesi cinsel ilişkiye bakış açısı birbirinden farklıdır. İnsan toplumsal bir varlık olduğu için, toplum tarafından dayatılan değer yargılarından bağımsız davrandığında bunun sonuçlarıyla başa çıkabilecek yeterliliğe sahip olmalıdır. Aksi durumda birey, toplumsal sorunların yanı sıra kendi psikolojik sorunlarıyla da mücadele etmek durumunda kalacaktır.

Cinsellikle İlgili Değerler

Cinsel yaşam beraberinde cinsellikle ilgili değerleri de gündeme getirmektedir. Cinsel ilişki modelleri uzmanlar tarafından konulan değerler doğrultusunda göz önüne alınabilir. Bu değerlere göre cinsellik, yaşamın doğal ve sağlıklı bir parçasıdır. Bununla birlikte tüm insanların cinsel olduğu söylenebilir. Ancak her bireyin yaşamında cinselliğin yeri farklıdır.

Çocuklar cinsiyet gözetilmeden sevilmeli ve özenle bakılmalıdır. Eski düşüncedeki toplumların kız çocuklarına yönelik olumsuz yaklaşımları terk edilmelidir. Erkekler ve kadınlar toplum içerisinde eşit haklara sahip olan insanlardır. Doğdukları andan itibaren kız ve erkek çocuklara eşit bir şekilde davranılmalıdır. Her çocuk duygusal yönden gelişimini tamamlayabilmek için sevgiye ihtiyaç duymaktadır.

Cinsellik kavramının birbirinden farklı boyutları bulunmaktadır. Cinselliğin etik, bedensel, psikolojik, toplumsal ve duygusal boyutları mevcuttur. Yani cinsellik yalnızca iki kişi arasında yaşanan bedensel bir ilişki değildir. Toplumsal koşullar kişilerin cinsel hayatını etkilediği gibi kişilerin cinsel tutumları da toplumu etkilemektedir.

Her insanın bir onuru bulunmaktadır. Cinsel davranış, hüzün ve neşe gibi güçlü duyguları uyandırmaktadır. Ayrıca haz ve acı gibi duyguları da insan vücudunda meydana getirebilmektedir. Bu duygular cinsiyet ya da toplumsal farklılık gözetmeksizin her insanda görülebilir.

Ergenlik döneminde her birey farklı bir gelişim süreci yaşamaktadır. Bu süreçte gençler, endişeye kapılarak kendilerini arkadaşlarıyla kıyaslamaktadır. Arkadaş grupları bu dönemde doğru bir şekilde seçilmelidir. Çünkü alaycı ve küçümseyici davranışlar sergileyen arkadaş grupları gençlerin gelişimine olumsuz bir etkide bulunmaktadır. Her insanın mutlu olma ve acıdan uzak durma hakkı bulunmaktadır.

Cinsel Değerler Son Derece Önemli

Cinsellik her bireyin yaşamında farklı anlam ve önceliğe sahip olabilir. Bu nedenle cinselliğin ifadesi de her bireye göre değişebilecektir. Cinsel yaşam her kadın ve erkek için farklı bir anlam ifade edebilir. Kimisi cinsellik için çok arzulu olurken diğerleri o kadar olmayabilir.

Çoğulcu toplumlarda cinsellikle ilgili değer ve inanış farklılıklarına saygı duyulmalı ve kabul gösterilmelidir. Başkasının haklarını ihlal etmediği ve yasal olduğu müddetçe her insanın cinsel yönelimine uygun davranışta bulunma hakkı vardır.

Cinsel yaşam zorlama ve sömürüden uzak olmalıdır. Çünkü bazı durumlarda cinsellik, güçlü olanın zayıf olanı ezme aracı haline gelebilmektedir. Erkeklerin kadınlara, varlıklı olanların yoksullara, işverenin çalışanlarına, savaş galibinin esirlere zorla kabul ettirdikleri cinsel istekleri bir baskı ve sömürü aracı olmaktadır. Bu ilişkilerden yalnızca bir taraf zevk alırken diğer tarafın onuru ve özdeğerleri çiğnenmektedir. Bu durum ise kesinlikle kabul edilebilir bir durum değildir.

Her insanın karşılıklı olarak güven, doğruluk, bağlılık ve saygı üzerine kurulmuş ilişkiler yoluyla mutluluğu arama hakkı bulunmaktadır. Kadınlar ve erkekler cinsel ilişkide mutluluğa ulaşmak için bu haklarını kullanmalıdır. Cinsel ilişkide; karşılıklı sevgi, paylaşım ve birbirine özen gösterme egemen olmalıdır.

Cinsel Yaşam Kararlarının Sorumlulukları Vardır

Cinsel hayat içerisinde yapılan tercihlerin sorumlulukları bulunmaktadır. Cinsel ilişki iki taraf arasındaki sözsüz iletişimin en etkili biçimidir. Her iki taraf için de çok özel bir ilişkiyi yansıtmaktadır. Cinselliği belli bir biçimde ifade etmek isteyen birey bu kararının etkilerini ve sonuçlarını kabullenmek durumundadır.

Bu etkiler, olumlu ya da olumsuz, kısa ya da uzun vadeli olabilir. Örneğin, evlilik öncesi cinsel ilişki kararı, ilerleyen dönemlerde sorun teşkil edebilir. Ya da korunmadan yaşanan cinsel birliktelikler gebelikle sonuçlanabilir. Korunarak yapılan cinsel ilişkiler tarafların fiziksel rahatsızlıklardan korunmalarına da yardımcı olmaktadır.

Cinsel Tercihlerin Yaşı Önemlidir

Cinsel davranışlara erken yaşlarda başlamak beraberinde riskler getirebilir. Gençler, cinsel konulardaki meraklarının ve deneyimlerinin doğal olduğunu bilme haklarına sahiptir. Cinsel eğitim, erken yaşta gençlere verilerek konu hakkında gençlerin bilgi düzeyleri artırılmalıdır. Her yaş döneminde cinsel merak; deneyim ve araştırma biçiminde kendini göstermektedir. Çocuklukta doktorculuk gibi oyunlar oynayarak da kendini ve karşı cinsi keşfetmek çocuklar tarafından başvurulanlar arasında yer almaktadır.

Büyüme sürecinde gençlerde yaşanan bazı meraklar ve davranışlar son derece doğaldır. Ergenlerin cinsel arayışları, bulundukları toplumla her zaman için uyum içinde olmalıdır. Ergenlerin cinsel arayışları hiçbir zaman için zorbalık içermemelidir. Baskıcı, sınırlayıcı ve zorlayıcı ilişkiler tercih edilmemelidir.

Cinsel yaşam konusunda daha detaylı bilgi almak için Editör Ayşen Bulut öncülüğünde hazırlanan aba Yayın tarafından satışa sunulan Öğrenmen ve Öğretmen Adayları İçin Cinsel Sağlık Bilgileri Eğitimi kitabına Google Books’tan ulaşabilirsiniz. Benzer kitaplara erişmek için de aba Yayın resmi internet sitesini takip edebilirsiniz.