Afazi sendromları bilinci yerinde olan bir kişinin herhangi bir psikiyatrik soruna sahip olmamasına rağmen beyinde meydana işlev bozukluğunun konuşma ya da anlama yeteneğini etkilemektedir. Bu nedenle kişinin sözlü ifadeyi anlama yeteneği ya da konuşma yeterliliğinin ikisinin zarar görmesi veya yalnızca birinde sorun meydana gelmesi durumu görülebilmektedir. Afazinin nörolojik nedenlerle sıkı bir ilişkisi bulunmaktadır.
Beyin rahatsızlıkları ile dil işlevi arasındaki ilişki çok eski zamanlardan beri bilinmektedir. Buna rağmen modern anlamda afazi araştırmalarının tarihi 1950’li yıllara dayanmaktadır. Korteks bölgelerine yapılan elektriksel uyarımlar sonucunda farklı sonuçlar gözlemlenmiştir. Bunlar arasında; farklı sesler çıkarma, konuşmada durmalar ve afazik durma eylemleri görülmüştür.
Afazi Sendromları Neden Meydana Gelir?
Afazi sendromları farklı nedenlerle meydana gelmektedir. Bunların başında kafatasında çarpma, hasar görme, beyin travması, felç gibi durumlar bulunmaktadır. Beyin tümörü ya da diğer rahatsızlıklar da bu sendromu meydana getirebilmektedir. Beyni etkileyen herhangi bir sebep; konuşma, anlama, okuma ve duymayı ciddi anlamda etkileyebilmektedir. Beyinde meydana gelen hasara göre afazinin şiddeti ve türü değişiklik gösterebilmektedir.
Ayrıca hasarın beynin hangi bölgesinde oluştuğu da afazi sendromunun türünü belirlemede etkili olmaktadır. Farklı nörolojik bozukluklar da afazi sendromuna eşlik edebilmektedir. Beyin hasarı geçiren bir kişinin nörolog tarafından muayene edilmesi sonucunda durum tespiti yapılabilmektedir. Doktor, afaziden şüphelendiğinde hastanın iletişim becerilerini kontrol ettirmelidir. Bu anlamda hasta, iletişim becerilerindeki durumun anlaşılabilmesi için konuşma terapistine gönderilebilir.
Afazinin Sınıflandırılması
Afazi sendromu söz konusu olduğunda birbirinden farklı çok sayıda afazi türü olduğu söylenebilir. Ancak bu sınıflamalarda göze çarpan bazı sorunlar da yok değildir. Afazi sınıflandırılmasında karşılaşılan sorunların başında klinik olguların farklı özellikler sergilemesi gösterilebilir. Ayrıca çok sayıda geçiş biçiminin varlığından kaynaklı sorunlar da dikkat çekmektedir. Ayrıca rahatsızlık ya da sendrom tespiti sırasında aynı durumların farklı kavramlarla ifade edilmesi de önemli bir sorun oluşturmaktadır. Farklı durumların aynı kavramlarla ifade edilmesi de sorunun bir diğer boyutudur. Ortaya çıkan terminoloji karmaşası, afazi sınıflandırmasında zorluklar ortaya çıkarmaktadır. Afazi sendromları farklı özellikler gösteren ve bazı durumlarda karıştırılabilen durumlardır.
Prof. Dr. Barış Korkmaz tarafından kaleme alınan ‘Dil ve Beyin: Çocuklarda Dil ve Konuşma Bozuklukları’ kitabına ulaşmak için Google Books’u ziyaret edebilirsiniz. Kitabın Editörü Doç. Dr. Gamze Sart’ın bilgilendirici videolarına ulaşmak için Doç. Dr. Gamze Sart YouTube kanalına abone olabilirsiniz. Ayrıca eğitici kitaplara ulaşmak için Aba Yayın internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.
